1.0 Limistéar Ceannchathartha na Gaillimhe

1.1 Réamhrá 

Is é an Creat Náisiúnta Pleanála (CNP) an plean straitéiseach maidir le fás agus forbairt na tíre a mhúnlú amach anseo sa tréimhse go dtí an bhliain 2040, agus bunaítear Limistéar Ceannchathartha na Gaillimhe leis an gcreat sin. Áirítear sa CNP cuspóir náisiúnta pleanála NPO 67 maidir le Plean Straitéiseach Limistéir Cheannchathartha (PSLC) a ullmhú do Ghaillimh trí phróiseas na Straitéise Réigiúnaí Spásúlachta agus Eacnamaíochta (SRSE). 

Cuimsítear i Straitéis Réigiúnach Spásúlachta agus Eacnamaíochta (SRSE) an Tuaiscirt agus an Iarthair Plean Straitéiseach Limistéir Cheannchathartha ardleibhéil do Ghaillimh. Leagtar amach sa phlean sin an treoir straitéiseach don Limistéar Ceannchathartha chun an fás atá ina chéad fhothorthadh straitéiseach náisiúnta (FSN) sa Chreat Náisiúnta Pleanála a bhaint amach. 

Laistigh den SRSE, sainmhínítear ‘Comhfhorbairt Áite’ mar thosaíocht a chuirfidh taca faoin gcreat fáis agus a chinnteoidh sineirgíocht idir infheistíochtaí agus pleanáil le haghaidh idirbheartaíochtaí straitéiseacha agus a dhéanfaidh na torthaí a bheidh i ndán do ‘Dhaoine agus Áit’ a uasmhéadú. 
‘Leanfar leis an dlúthfhás lena chinntiú go bhfásfar lonnaíochtaí uirbeacha agus tuaithe níos dlúithe ar bhealach inbhuanaithe, agus poist, tithe, seirbhísí agus taitneamhachtaí ag tacú leo, seachas sraoilleáil leanúnach agus fás neamhphleanáilte, neamhgheilleagrach.’ Pléitear tuilleadh i gCaibidil 3 an coincheap ‘Comhfhorbairt Áite agus an Saol Uirbeach’. 

Léirítear Limistéar Ceannchathartha na Gaillimhe, ábhar an PSLC, i bhFigiúr 1 thíos agus téann sé ó Bhearna san iarthar isteach go Cathair na Gaillimhe agus a bruachbhailte, agus soir go Baile Chláir agus Órán Mór. Áirítear sa Limistéar Ceannchathartha thoir na limistéir fáis beartaithe seo a leanas: na hArdáin, an Garrán agus Cnoc Mhaoil Drise. 

Sainaithnítear an Garrán agus Cnoc Mhaoil Drise mar phríomhlimistéir fáis straitéisigh laistigh de Chontae na Gaillimhe agus cuirfidh sé sin go suntasach le hardaidhmeanna an CNP agus an SRSE. Tá Creatphleananna Uirbeacha ullmhaithe ag Comhairle Chontae na Gaillimhe don Gharrán agus Chnoc Mhaoil Drise agus áirítear iad i gCuid 3 den phlean seo. 

Is é ról an Limistéir Cheannchathartha freastal a dhéanamh ar fhás ó thaobh daonra de sa limistéar chun beogacht agus mealltacht Chathair na Gaillimhe agus na lonnaíochtaí baile agus sráidbhaile máguaird a chinntiú. Le Limistéar Ceannchathartha láidir a chuimsíonn bonneagar fisiceach agus saoráidí pobail ardchaighdeáin agus comhtháite, neartófar ról réigiún an Tuaiscirt agus an Iarthair agus beidh sé ina chabhair don réigiún dul san iomaíocht ar an leibhéal náisiúnta. 

1.2 Cuspóirí Straitéiseacha 

Beidh feidhm ríthábhachtach ag an bPlean Straitéiseach Limistéir Cheannchathartha maidir le réigiún an Tuaiscirt agus an Iarthair a fhorbairt, agus deimhin a dhéanamh de go mbeidh acmhainneacht ann freastal a dhéanamh ar an bhfás ó thaobh daonra agus fostaíochta de, mar a leagtar amach é sa CNP agus sa SRSE. Is féidir é sin a bhaint amach mar seo a leanas: 

• Tacú le forbairt sa Limistéar Ceannchathartha a sholáthróidh tithíocht don daonra réamh-mheasta faoi 2028;
• Tacú le hacmhainneacht eacnamaíoch an Limistéir Cheannchathartha, lena n-áirítear forbairt a dhéanamh ar thailte an tsean-Aerfoirt agus ar na tailte sa Gharrán arna gcriosú le haghaidh fostaíochta;
• Fás dlúth agus comhdhlúthú a áirithiú laistigh de na lonnaíochtaí Ceannchathartha Baile Chláir agus Bearna, agus sna limistéir fáis atá beartaithe i gCnoc Mhaoil Drise agus sa Gharrán.
• Cur chuige comhtháite a stiúradh i leith bonneagar iomchuí a sholáthar chun dlúthfhás inbhuanaithe a éascú;
• Fás a ailíniú le bonneagar agus seirbhísí iompair atá ar an bhfód cheana féin agus bonneagar agus seirbhísí iompair atá ag teacht chun cinn, mar aon le béim a chur ar lonnaíochtaí insiúlta ’10 nóiméad’;
• A chinntiú go ndéantar fás a chomhdhlúthú le rochtain éasca ar limistéir fostaíochta, miondíola, pobail agus conláiste, idir limistéir bhunaithe agus limistéir bheartaithe;
• Athnuachan a chur chun cinn, chomh maith le lonnaíochtaí uirbeacha a fhorbairt ar bhealach a chomhdhlúthaíonn agus a fheabhsaíonn aitheantas, mealltacht agus beogacht lonnaíochtaí mar áiteanna tarraingteacha chun cónaí, oibriú agus infheistiú iontu.

1.3    Struchtúr an Doiciméid 

Tá trí phríomh-chomhpháirt san imleabhar 2 seo, a bhfuil achoimre orthu anseo:

• Cuid 1: Sa chuid seo den imleabhar, tugtar forléargas ginearálta ar Limistéar Ceannchathartha an Chontae agus ar na cuspóirí beartais a bhaineann leis an limistéar seo trí Thábla Maitríse um Úsáid Talún a léiriú;
• Cuid 2: Sa chuid seo, leagtar amach tráchtaireacht maidir le gach ceann de na lonnaíochtaí PSLC (Baile Chláir, Bearna & Órán Mór) le cuspóirí beartais sonracha agus Léarscáileanna um Chriosú Úsáide Talún i leith na lonnaíochtaí ar leith;
• Cuid 3: Sa chuid seo, mionsonraítear na Creatphleananna Uirbeacha do Chnoc Mhaoil Drise agus don Gharrán, mar aon leis na cuspóirí beartais gaolmhara agus na Léarscáileanna um Chriosú Úsáide Talún.

1.4    Limistéar Ceannchathartha na Gaillimhe 

Trí Limistéar Ceannchathartha na Gaillimhe a bhunú, limistéar a chuimsíonn limistéir riaracháin Chathair na Gaillimhe agus Chontae na Gaillimhe, tugtar deis chun comhordú a dhéanamh ar fhás agus infheistíocht ar fud an dá limistéar riaracháin a dhaingneoidh todhchaí fhadtéarmach an Limistéir Cheannchathartha. 

Deimhníonn anailís ar dhaonáireamh 2016 go bhfuil daonra suntasach ina chónaí lasmuigh de limistéar riaracháin na cathrach a thaistealaíonn isteach sa chathair ar bhonn laethúil ar chúiseanna oibre nó oideachais. Ar an gcaoi chéanna, tá daoine ag taisteal ón gcathair amach go dtí an contae. Tá daoine a bhfuil cónaí orthu i Limistéar Ceannchathartha na Gaillimhe ag baint tairbhe cheana féin as na sineirgíochtaí agus as an gcomhoibriú idir na hÚdáráis Áitiúla agus Gníomhaireachtaí Reachtúla eile, lena n-áirítear bonneagar bóthair, iarnróid agus fuíolluisce, chomh maith le saoráidí sláinte, oideachais, fostaíochta, pobail agus bonneagar sóisialta eile. 

De réir agus a fhásann daonra Réigiún an Tuaiscirt agus an Iarthair de réir an CNP agus SRSE, táthar ag súil go mbeidh cuid shuntasach den daonra méadaithe lonnaithe laistigh de Limistéar Ceannchathartha an chontae, áit a bhfuil teacht níos fearr ar thailte forbartha óna bhfuil an chathair inrochtana. Braitheann rath bunaidh an Limistéir Cheannchathartha ar chur chuige comhordaithe agus beartaithe maidir le hinfheistíocht a chinntiú chun bonneagar, seirbhísí agus saoráidí pobail a sholáthar. 

Fíor 1: Forléargas ar PSLC 

1.5    Réamh-mheastacháin Daonra do Limistéar Ceannchathartha Chontae na Gaillimhe 

Mar a leagtar amach i gCuspóir Beartais Náisiúnta 68 den CNP, d’fhéadfadh Limistéar Ceannchathartha an chontae freastal ar suas le 20% den fhás daonra réamh-mheasta do phríomhlimistéar na cathrach agus na mbruachbhailte, de bhreis ar an bhfás atá dírithe ar Limistéar Ceannchathartha an chontae. 

Seo iad na spriocanna daonra a leagtar amach do Limistéar Ceannchathartha na Gaillimhe sa Straitéis Réigiúnacha Spásúla agus Eacnamaíocha: 

	2016	2026	2031
PSLC na Gaillimhe	94075	27500	14500
Cathair agus Bruachbhailte	78,668	23000	12000
Contae na Gaillimhe Limistéar Ceannchathartha na Gaillimhe	15,407	4500	2500

Tábla 1.1 Réamh-mheastacháin Daonra ó SRSE 

Mar a shainaithnítear i gCaibidil 2 Croístraitéis, Ordlathas Lonnaíochta agus Straitéis Tithíochta, tá an leithdháileadh daonra don PSLC de réir spriocanna daonra an SRSE. Cé go sainaithníonn an tábla thuas spriocanna daonra do 2026 agus 2031, is é 2022-2028 saolré Phlean Forbartha Chontae na Gaillimhe agus, mar sin,  úsáidtear daonra pro rata don dá bhliain bhreise idir 2026-2028 mar seo a leanas: 

	2022-2028	2028-2031
Limistéar Ceannchathartha Chontae na Gaillimhe	5500	1500

Tábla 1.2 Daonra Limistéar Ceannchathartha an Chontae 

Léirítear i dTábla 2.1 i gCaibidil 2 Croístraitéis, Ordlathas Lonnaíochta agus Straitéis Tithíochta an leithdháileadh daonra i ngach lonnaíocht agus limistéar fáis a sainaithnítear laistigh de Limistéar Ceannchathartha an chontae.Tá comhchoibhneas idir na figiúirí seo agus na limistéir fáis straitéisigh arna sainaithint sa SRSE. Léirítear an leithdháileadh daonra sa tábla thíos: 

Lonnaíocht	Daonáireamh 2011	Daonáireamh 2016	Réamh-mheastacháin  Daonra 2022-2028
Baile Chláir	1217	1248	975
Bearna	1878	1998	750
Órán Mór	4799	4990	1700
An Garrán	*	*	1200
Cnoc Mhaoil Drise	*	*	875

Tábla 1.3    Leithdháileadh Daonra maidir le Lonnaíochtaí agus Limistéir Fáis 

*Creatphleananna Uirbeacha

1.6    Dlús agus Tíopeolaíocht 

Féachann an CNP agus an SRSE le dlúthfhorbairt cónaithe a bhunú gar do bhonneagar amhail conairí iompair phoiblí. Cuirfear ardleibhéil dlúis chun cinn in aice le conairí iompair phoiblí de réir mar is cuí. Is leor na dlúis a bhainfidh leis na lonnaíochtaí ceannchathartha chun freastail don fhás daonra réamh-mheasta suas go 2028 agus ar aghaidh. Beidh éagsúlacht i gceist ó thaobh dlús, áfach, ar fud  an limistéir cheannchathartha chun comhthéacs an tsuímh a chur san áireamh. Tabharfar faoi Staidéar ar Thíopeolaíocht Dlúis le linn shaolré an phlean chun réimse barrmhaith na bhfoirmeacha foirgneamh agus dlús a shainaithint a sholáthróidh cuspóirí an CNP agus an SRSE sna lonnaíochtaí, an Garrán agus Cnoc Mhaoil Drise san áireamh. Pléitear é seo freisin i gCaibidil 3 Comhfhorbairt Áite, Athnuachan agus an Saol Uirbeach. 

1.7   Foirgnimh Arda 

Tá dlúthfhás le baint amach trí úsáid níos éifeachtaí a bhaint as talamh agus breithniú cúramach a dhéanamh ar fhorbairt ard-dhlúis. Tá ról ag foirgnimh níos airde chuige sin. Táthar ag súil go ndéanfar breithniú foirgnimh arda a chur i lonnaíochtaí Ceannchathartha, áit a gcuirfidh siad lena ról ceannchathartha agus le ‘Comhfhorbairt Áite’. Pléitear é seo tuilleadh i gCaibidil 3 Comhfhorbairt Áite, Athnuachan agus an Saol Uirbeach.

1.8    Nascacht laistigh de Limistéar Ceannchathartha na Gaillimhe 

Tá an nascacht idir cathair na Gaillimhe agus Limistéar Ceannchathartha an chontae dea-bhunaithe cheana féin agus is fianaise í ar an gcaidreamh agus sineirgíocht bhunúsach atá ann idir an dá limistéar riaracháin. 

Ullmhaíodh Straitéis Iompair na Gaillimhe i gcomhar le Comhairle Cathrach agus Comhairle Chontae na Gaillimhe. Sainaithnítear i Straitéis Náisiúnta Iompair 2016 réimse tosaíochtaí maidir le feabhsúcháin iompair phoiblí ar fud an Limistéir Cheannchathartha, chomh maith le Cuarbhóthar Chathair na Gaillimhe N6 a thógáil. Beidh cur chun feidhme na mbeart seo ríthábhachtach chun an Limistéar Ceannchathartha a bhunú ar an talamh agus chun tacú leis an dlúthfhorbairt a leagtar amach sa CNP agus sa SRSE. 

Cuimseofar naisc láidre idir lonnaíochtaí atá in aice lena chéile agus laistigh de na lonnaíochtaí sin freisin, agus chuig limistéir fostaíochta, chuig an gcathair agus chuig limistéir thaitneamhachta; beidh na naisc seo ina bpríomhspreagadh maidir le dlúthfhás rathúil agus mealltach a chothú sa Limistéar Ceannchathartha. Agus roghanna gluaiseachta áisiúla agus sábháilte ar an bhfód, ní bheidh daonraí amach anseo chomh spleách céanna ar iompar príobháideach, rud a chabhróidh chun an t-athrú aeráide a chomhrac, chun pobail níos sláintiúla agus níos bríomhaire a chothú, agus chun a n-eisíocaíochtaí míosúla a laghdú. Bíonn samhail forbartha iompar inbhuanaithe ina cabhair freisin chun pobail níos ionchuimsithí agus níos cothroime a bhunú. 

Tá na bunchlocha tógála iomchuí ag an Limistéar Ceannchathartha thoir cheana féin chun imeall ceannchathartha ardnasctha a bhunú idir an chathair agus an tuath. Tá sé beartaithe Stáisiún Traenach Órán Mór a uasghrádú ó stáisiún ina bhfuil ardán amháin go stáisiún dhá ardán agus réiteoidh lúb thrasnaithe an bealach chun minicíocht na seirbhísí traenach idir Bhaile Átha an Rí agus chathair na Gaillimhe a dhúbláil. Spreagfaidh stáisiún traenach Órán Mór iompar inbhuanaithe laistigh den limistéar Ceannchathartha thoir, rud a chothóidh deiseanna le haghaidh nasc tiomnaithe siúlóide agus rothaíochta, chomh maith le seirbhísí bus áitiúla a bhunú chun daoine ó Órán Mór, ón nGarrán, óna hArdáin agus ó Chnoc Mhaoil Drise a nascadh leis an iarnród agus leis an gcathair, nó soir go Baile Átha an Rí agus níos faide ar aghaidh. 

Is féidir na lonnaíochtaí Ceannchathartha a nascadh trí chonair ghlas thuaidh-theas a sholáthraíonn bealaí mealltacha agus sábháilte idir, agus laistigh de, na lonnaíochtaí, chomh maith leo a nascadh leis an bpríomhbhóthar soir-siar agus bonneagar iarnróid agus seirbhísí iompair phoiblí. Cuirfidh réamhphleanáil agus soláthar luath na conaire glaise thuaidh-theas bonn taca faoi phróifíl gluaiseachta inbhuanaithe an Limistéir Cheannchathartha thoir amach anseo, agus imreoidh sé tionchar breise ar an mbealach a dhéanfar forbairt laistigh de na lonnaíochtaí seo a dhearadh, a sholáthar agus a úsáid. Is léir go bhfuil na Creatphleananna Uirbeacha don Gharrán agus do Chnoc Mhaoil Drise ag súil cheana féin leis an nasc seo agus cinnteoidh comhordú idir Comhairle Cathrach na Gaillimhe agus Comhairle Chontae na Gaillimhe go leanfar leis an nasc glas seo trína hArdáin. 

1.9    Acmhainneacht Fáis Limistéar Ceannchathartha Chontae na Gaillimhe 

Mar a leagtar amach i gcuid 1.5, táthar ag súil go dtiocfaidh méadú suntasach ar dhaonra  Limistéar Ceannchathartha an chontae faoin CNP agus an SRSE. Tugtar forléargas sa chuid seo  ar na haonaid chónaithe agus an méid talún a bheidh ag teastáil de réir na croístraitéise a  leagtar amach i gCaibidil 2 Croístraitéis, Ordlathas Lonnaíochta agus Straitéis Tithíochta. 

Lonnaíocht	Daonáireamh 2016	Réamh mheastacháin Daonáirimh	Aonaid Chónaithe	Aonaid Chónaithe  Féideartha laistigh de Láir na Bailte	Méid Talún a bheidh ag teastáil (ha)
Baile Chláir	1248	975	390	117	13.00
Bearna	1998	750	300	90	10.00
Órán Mór	4990	1700	680	204	22.53
An Garrán	*	1200	480	*	14.38
Cnoc Mhaoil Drise	*	875	350	*	13.03

Tábla 2.4   Fás réamh-mheasta ó thaobh struchtúir daonra agus lonnaíochta
*Creatphlean Uirbeach (Féach Cuid 3 den Phlean Ceannchathartha seo)

Tá an dlúthfhás mar a leagtar amach é sa CNP ina chuid bhunúsach de phleanáil cheart agus forbairt inbhuanaithe lonnaíochtaí uirbeacha agus soláthróidh siad an tairbhe bharrmhaith ó infheistíocht, chomh maith lena chinntiú go mbunófar lonnaíochtaí mealltacha agus sláintiúla. Bainfidh dlúthlonnaíochtaí tairbhe níos mó as infheistíocht i mbonneagar iompair phoiblí, uisce agus fuíolluisce, agus tá gá leforáil a dhéanamh do shaoráidí fostaíochta agus pobail, agus na saoráidí sin a sholáthar freisin d’fhonn tacú le pobail seachas dórtúir a bhunú. 

Mar a leagtar amach i gCuid 2 & 3, tá mionscrúdú déanta ar gach ceann de na limistéir um Chreatphleananna Uirbeacha i gcomhthéacs na pleanála le haghaidh an dlúthfháis chun ailíniú a dhéanamh le prionsabail an CNP agus SRSE a chinntiú. 

1.9.1 Acmhainneacht Chónaitheach 

Áirítear i Limistéar Ceannchathartha na Gaillimhe an chathair agus a bruachbhailte, chomh maith le réimse lonnaíochtaí bailte atá i limistéar an chontae. Cuimsíonn bailte an chontae réimse leathan cineálacha teaghaise cónaithe, ó réadmhaoine móra scoite lonnaithe ar cheapacha móra talún ar imeall lonnaíochtaí go foirgnimh árasáin a tógadh le fiche bliain anuas. Chomh maith leis sin, tá go leor tithíochta den stíl fho-uirbeach le fáil ann a bhaineann le tréimhse na 1970idí go dtí an lá atá inniu ann ó thaobh dearaidh, stíle agus aoise de. 

Tá méadú suntasach tagtha ar dhaonra an Limistéir Ceannchathartha thoir le blianta beaga anuas agus meastar gurb é an timpeallacht mhealltach maireachtála, lena n-áirítear réimse leathan seirbhísí agus saoráidí áitiúla, mar aon le rochtain ar chathair na Gaillimhe agus na príomhlimistéir fhostaíochta taobh thoir na cathrach sa Pháirc Mhór agus in Órán Mór, is cúis leis sin. Leis na saintréithe seo, mar aon le rochtain ar an gcósta ag Cuan Órán Mór agus ar an tírdhreach tuath go ginearálta, is mór an acmhainneacht atá ann don fhás atá beartaithe amach anseo. 

Mar a leagtar amach thuas, nuair a chuirfear an t-uasghrádú ar stáisiún traenach Órán Mór i gcrích cuirfear saoráid shuntasach iompair phoiblí ar fáil a bheidh ina Chumasóir Fáis don Limistéar Ceannchathartha thoir. Ceadóidh seirbhísí coisithe, rothaíochta agus bus áitiúil naisc idir lonnaíochtaí sa limistéar Ceannchathartha thoir agus an líne iarnróid. Tá an ceantar mórthimpeall ar an stáisiún traenach ainmnithe ina Limistéar Forchomeádta Straitéisigh faoi Phlean Ceantair Áitiúil Órán Mór 2012-2022 agus táthar tar éis Creatphlean Uirbeach iomparthreoraithe a ullmhú maidir leis na tailte seo sa Gharrán. Beidh an Garrán, mar a leagtar amach i gCuid 3, ina limistéar dlúthlonnaíochta ardchaighdeáin nua a bheidh dírithe ar stáisiún traenach atá ar an bhfód cheana, agus soláthróidh sé sármhaitheas ó thaobh an tsaoil uirbigh de, a chuimseoidh rochtain láithreach ar iompar poiblí chomh maith le réimse saoráidí pobail agus saoráidí eile. Beidh an Garrán ina eiseamláir de chuspóirí fáis an CNP agus an SRSE chun fás a ailíniú le saoráidí iompair phoiblí, lena n-áirítear Cuspóir Beartais Náisiúnta 64 den CNP a chuireann úsáid talún chomhtháite agus pleanáil spásúlachta agus iompar poiblí chun cinn mar mhodh iompair níos fearr ná an gluaisteán príobháideach. 

Tá cáilíocht na beatha ríthábhachtach don dlúthmhaireachtáil , agus mínítear i gCuid 2 & 3 thíos mar a bheidh dearadh ardchaighdeáin comhtháite ina thréith den dlúthfhás a bheidh i gceist, rud a sholáthróidh ardchaighdeán maireachtála agus taitneamhachtaí cónaithe. 

Cuirfear comhdhlúthú lonnaíochtaí atá ar an bhfód cheana chun cinn chun láithreáin athfhorbraíochta agus láithreáin inlíonta a fhorbairt d’fhonn beogacht na lonnaíochtaí a fheabhsú. Is beag acmhainneacht atá in Órán Mór ón taobh sin, áfach, ach tá deis ag Bearna agus Baile Chláir fás a sholáthar trí chomhdhlúthú. 

1.9.2 Lár an Bhaile agus Miondíol 

Is lárphointí tábhachtacha do gach ceann de na lonnaíochtaí iad lár an bhaile agus is é an láthair traidisiúnta maidir le hearraí agus seirbhísí a thrádáil. Is foinse luachmhar fostaíochta é freisin i ngach limistéar faoi seach. Cé go raibh dúshlán roimh fheidhm mhiondíola lár an bhaile le blianta beaga anuas, cuirfidh comhdhlúthú na n-áiteanna seo, lena n-áirítear láithreáin athfhorbraíochta agus láithreáin inlíonta a fhorbairt agus saoráidí áitiúla agus pobail a sholáthar, go mór lena n-athnuachan. 

I gCaibidil 3 Comhfhorbairt Áite, Athnuachan agus an Saol Uirbeach, cuirtear béim shuntasach ar ‘Chomhfhorbairt Áite’ mar bhealach chun beocht agus mealltacht lár an bhaile a fheabhsú mar áiteanna a sholáthróidh caighdeán maireachtála tarraingteach. Tá sé seo i gcomhréir le Cuspóir Beartais Náisiúnta 4 den CNP a fhéachann le háiteanna uirbeacha mealltacha, dea-dheartha, ardchaighdeáin agus oiriúnach do dhaoine a chruthú inar féidir le pobail ilghnéitheacha agus chomhtháite taitneamh a bhaint as ardchaighdeán maireachtála agus folláine. Baineann éagsúlacht ó thaobh scála agus feidhme de le limistéir lár an bhaile i gContae Ceannchathartha na Gaillimhe agus is gá cur chuige oiriúnaithe a chur i bhfeidhm i leith gach baile ar leith. 

Mar aon le seirbhísí tráchtála, is láithreáin bhunaithe é lár an bhaile a sholáthraíonn siamsaíocht, cúram sláinte agus úsáidí pobail amhail ionaid adhartha. Cothaíonn an iliomad úsáidí seo líon níos mó custaiméirí i lár an bhaile, rud a spreagann feabhsúcháin sa réimse poiblí agus i mbonneagar fisiceach eile.

Chomh maith le bheith ina n-áiteanna mealltacha agus beoga le hoibriú iontu agus le dul ar cuairt orthu, caithfidh gach lár baile laistigh den Limistéar Ceannchathartha a bheith inrochtana do chách trí réimse de mhodhanna iompair inbhuanaithe. Ag cuimhneamh air sin, ní mór go mbeidh limistéir chónaithe agus láithreáin fostaíochta dea-nasctha le lár an bhaile, de shiúl na gcos, ar rothar nó ar iompar poiblí go hidéalach. Caithfidh lár na mbailte seo tús áite a thabhairt dóibh siúd a shiúlann isteach iontu agus do dhaoine maol-luaineachta. Bheadh an cur chuige seo i gcomhréir le Cuspóir Beartais Réigiúnach (CBR) 4.46 den SRSE a spreagann forbairtí miondíola nua chun lonnú gar do chonairí iompair phoiblí chun taisteal inbhuanaithe chuig lár na mbailte agus uathu a chumasú. 

Tá láir bhailte síorathraitheacha Chontae Ceannchathartha na Gaillimhe criosaithe le haghaidh úsáidí lár baile, agus cuirfear cur chuige seicheamhach i bhfeidhm iontu i gcomhréir leis na Treoirlínte Pleanála Miondíola agus CBR 4.45 den SRSE. Áirítear i measc úsáidí láir bhailte meascán d’úsáidí tráchtála agus úsáidí cónaithe, ar urláir uachtaracha foirgneamh tráchtála de ghnáth. Dá réir sin, spreagfar maireachtáil lár baile chun beocht a fheabhsú agus pobal bunaithe i lár an bhaile a sholáthar chun an nós traidisiúnta sin de dhaoine a bheith ina gcónaí ‘os cionn an tsiopa’, gné stairiúil den saol i mbailte agus sráidbhailte na hÉireann, a choinneáil. Bheadh sé sin i gcomhréir le Cuspóir Beartais Náisiúnta 4 den CNP ina leagtar amach go gcaithfidh lár an bhaile a bheith in ann freastal ar róil agus feidhmeanna, ar phobal cónaitheach agus fostaíocht níos mó, agus ar leibhéil feabhsaithe taitneamhachtaí agus caighdeán deartha. 

Cuirfidh na lonnaíochtaí beartaithe sa Gharrán agus i gCnoc Mhaoil Drise leis na lonnaíochtaí atá ar an bhfód cheana, seachas dul in iomaíocht leo. Déanfar athúsáid na bhfoirgneamh i lár an bhaile Cheannchathartha a spreagadh, tacófar le hoibreacha feabhsúcháin ríochta poiblí i lár an bhaile, agus úsáidfear sruthanna maoinithe nuair a bheidh a leithéid ar fáil, bíodh é sin tríd an gCiste um Athnuachan agus Forbairt Uirbeach nó trí chlár maoinithe athnuachana eile den sórt sin. 

1.9.3 Forbairt Eacnamaíoch agus Fiontraíochta 

Tá réimsí suntasacha talún fostaíochta ina gcuid de, agus in aice le, Limistéar Ceannchathartha Chontae na Gaillimhe laistigh de limistéar riaracháin Chathair agus Chontae na Gaillimhe. Tá sé beartaithe, mar a leagtar amach i gCaibidil 5 Cúrsaí Eacnamaíochta, Fiontraíochta agus Miondíola go mbeidh an limistéar seo ina lárphointe mór ó thaobh fhorbairt na fostaíochta de. Soláthraíonn na hionaid fhostaíochta atá ar an bhfód cheana féin, go mór mór na cinn atá lonnaithe taobh thoir de chathair na Gaillimhe, bonn fostaíochta inbhuanaithe, iomaíoch agus láidir a dhéanann freastal ar dhaonra na cathrach, daonra an chontae agus níos faide ar aghaidh. Meastar, mar sin, gur cheart an bonn fostaíochta seo a chur ar aghaidh tuilleadh trí leas a bhaint as talamh iomchuí arna criosú le haghaidh úsáidí fostaíochta, agus i dteannta a chéile, ba cheart go dtarlóidh an fás cónaithe gar do na boinn fostaíochta seo sna lonnaíochtaí dá dtagraítear thuas. Tá sainaithint na dtailte fostaíochta seo i gcomhréir leis an SRS agus go speisialta le Cuspóir Beartais Réigiúnach 3.6.5 a fhéachann le tailte a sholáthar ar chúiseanna fostaíochta i gCnoc Mhaoil Drise, sa Pháirc Mhór, ar thailte an tsean-Aerfoirt agus in Órán Mór, an Garrán san áireamh. Mar a mhionsonraítear i gCuid 2 & 3, meastar go mbeidh na lonnaíochtaí sa Gharrán agus i gCnoc Mhaoil Drise ina lonnaíochtaí mealltacha, dinimiciúla agus ceannródaíocha ina soláthraítear bonneagar comhtháite agus nua-aimseartha, lonnaithe laistigh de thimpeallachtaí maireachtála inmhianaithe a mbeidh tóir orthu mar shuíomh i measc cuideachtaí áitiúla, náisiúnta agus idirnáisiúnta. 

Mar a leagtar amach i gCuid 1.4, déantar turais gach lá ón gcontae isteach sa chathair ar chúiseanna oibre, ach léirigh anailís a rinneadh ar Dhaonáireamh 2016 go bhfuil turais á ndéanamh gach lá freisin ón gcathair agus ó na bruachbhailte go lonnaíochtaí ceannchathartha Bhaile Chláir agus Órán Mór. Léirigh na torthaí freisin go bhfuil turais á ndéanamh go háiteanna eile sa chontae, amhail Baile Átha an Rí atá sainaitheanta mar limistéar Acmhainneachta Straitéisí sa SRSE, chomh maith leis na Bailte Buntábhachtacha de Thuaim agus Béal Átha na Sluaighe. 

Chomh maith leis na tailte arna gcriosú le haghaidh úsáidí fostaíochta éagsúla sna lonnaíochtaí agus i limistéir na gCreatphleananna Uirbeacha, rinneadh staidéar freisin ar acmhainneacht fostaíochta na dtailte ag Sean-Aerfort na Gaillimhe agus tá an staidéar sin faoi cheangal in Aguisín A i gCaibidil 5, Cúrsaí Eacnamaíochta, Fiontraíochta agus Miondíola. Sainaithnítear sa staidéar go bhfuil acmhainneacht shuntasach ann chun fostaíocht fhadtéarmach a chothú ar na tailte athfhorbraíochta seo atá mór agus tarraingteach go leor chun infheistíocht mórscála gnó, fostaíochta agus taighde a tharraingt chun na Gaillimhe, rud lena mbainfeadh mealltacht shuntasach náisiúnta agus idirnáisiúnta. Tá teacht ar a thuilleadh eolais faoi sin i gCaibidil 5. 

Tá cuid den Limistéar Ceannchathartha sa Chonair Eacnamaíoch Straitéisí agus tá an chuid eile de i gConair Eacnamaíoch an Atlantaigh. Cuireann na limistéir seo forbairt na fostaíochta chun cinn i nGaillimh i gcás na Conaire Eacnamaíoch Straitéisí, agus i gcontaetha an Iarthair go ginearálta i gcás Chonair Eacnamaíoch an Atlantaigh. Tá teacht ar a thuilleadh eolais faoi sin i gCaibidil 5 Cúrsaí Eacnamaíochta, Fiontraíochta agus Miondíola. Chomh maith leis sin, leagtar amach forálacha  i gCaibidil 15 Caighdeáin Bainistíochta Forbartha chun an líon spásanna páirceála ar chúiseanna fostaíochta laistigh de Limistéar Ceannchathartha an Chontae a laghdú, agus beidh Plean Soghluaisteachta Tráchta ag teastáil le haghaidh forbairtí fostaíochta nua agus forbairtí fostaíochta atá ar an bhfód cheana féin. 

1.9.4 Saoráidí Pobail 

Beidh soláthar saoráidí pobail agus bonneagar sóisialta laistigh de lonnaíochtaí ina gcuid riachtanach den dlúthfhás atá beartaithe don Limistéar Ceannchathartha chun taca a chur faoi fhás agus bunú pobal bríomhar sláintiúil. 

Sainaithnítear sa CNP go bhfuil sé níos éasca agus níos éifeachtaí réimse leathan seirbhísí inrochtana a sholáthar don phobal áitiúil in ionaid dlúthmhaireachtála. Beidh seirbhísí cúraim leanaí, seirbhísí oideachais agus seirbhísí cúraim sláinte ina gcuid ríthábhachtach de gach lonnaíocht agus cuirfidh siad leis na seirbhísí mórscála a chuirtear ar fáil i gcomhpháirt ar fud Chathair agus Chontae na Gaillimhe agus atá inrochtana ó na lonnaíochtaí ceannchathartha. 

Tacaíonn Cuspóir Beartais Réigiúnach 3.6.10 den SRSE le seirbhísí cúraim leanaí, seirbhísí oideachais, seirbhísí pobail agus seirbhísí cúraim sláinte a sholáthar i dteannta le forbairt chónaithe agus fostaíochta. I limistéar PSLC Chontae na Gaillimhe, tabharfar tacaíocht chun naíolanna, lena mbaineann úsáidí eile amhail scoileanna, a chomhshuí laistigh de láithreáin fostaíochta nó gar do limistéir chónaithe chun líon na ndaoine a dhéanann turais a laghdú agus timpeallacht maireachtála dheas a chruthú le haghaidh áitritheoirí reatha agus áitritheoirí amach anseo. 

Rinneadh na lonnaíochtaí atá ar an bhfód cheana agus na Creatphleananna Uirbeacha laistigh den Limistéar Ceannchathartha a bhreithniú agus a phleanáil ag cuimhneamh ar Chuspóir Beartais Réigiúnach 9.1 den SRSE, ina luaitear gur cheart dlútháiteanna ionchuimsitheacha a thógáil trí fhreastal a dhéanamh ar fhás agus tithíocht a sholáthar trí dhlúthfhás a chothú in áiteanna a bhfuil deiseanna tithíochta gar do scoileanna, saoráidí pobail, saoráidí sláinte, siopaí agus fostaíocht. 

Den chuid is mó, is iad forbróirí, i gcomhaontas leis na páirtithe leasmhara iomchuí, a sholáthróidh saoráidí pobail. Déanfar gach iarracht maoiniú a fháil nuair is féidir chun saoráidí pobail a sholáthar agus a fheabhsú.

1.9.5 Spás Oscailte/Bonneagar Glas 

Chomh maith le rochtain a sholáthar ar shaoráidí pobail amhail tailte spóirt, ionaid phobail, leabharlanna, naíolanna agus scoileanna, is gá spás oscailte éighníomhach a chur ar fáil freisin a thugann rochtain ar an timpeallacht nádúrtha agus an tuath oscailte laistigh den chúlchríoch ceannchathartha. Is mór an tairbhe a bhaineann limistéar as spás oscailte, lena n-áirítear timpeallacht mhealltach shláintiúil a chur ar fáil dóibh siúd a chónaíonn ann agus dóibh siúd a thagann ann ar cuairt, agus tacaíonn sé leis an bhfiadhúlra agus leis an mbithéagsúlacht freisin. Trí spás oscailte a sholáthar, cosnaítear áiteanna ardtaitneamhachta agus áiteanna áille sa limistéar ceannchathartha mar a leagtar amach sa Mheasúnú ar Shaintréithe Tírdhreacha an chontae agus i gCaibidil 7 Turasóireacht agus Tírdhreach. 

Mar a léirítear i bhfíor 2 thuas, is ann do spásanna glasa/spásanna oscailte arna n-úsáid ag áitritheoirí agus cuairteoirí ar fud an dá limistéar riaracháin. Tá sé ar cheann de phríomhthosaíochtaí an phlean seo líonra Ceannchathartha de spásanna oscailte, páirceanna, conairí glasa agus conairí eile a chur chun cinn. Mar a leagtar amach i gCuspóir Beartais Réigiúnach 3.6.13 den SRSE, tá tacaíocht ann chun Líonra Glasbhealaigh straitéisigh a chur ar fáil do na limistéir chun Rotharbhealach Náisiúnta Bhaile Átha Cliath-Ghaillimh, an Glasbhealach Cósta ó Órán Mór go Bearna agus an Glasbhealach ó Ghaillimh go dtí an Clochán a chuimsiú. Tá breis eolais le fáil maidir le tábhacht an bhonneagair ghlais i gCaibidil 9 Oidhreacht Nádúrtha, Bithéagsúlacht agus Bonneagar Glas.